St John The Baptist City Parish Church in Cardiff

St John the Baptist, sięgający swymi korzeniami XII wieku, powstał pierwotnie jako kaplica pomocnicza przy starszym kościele St Mary's, założonym przez benedyktynów z Tewkesbury (ok. 1180). Po zniszczeniach spowodowanych najazdem Owaina Glyndŵra w 1404 roku, gotycka wieża i jedyny zachowany fragment południowej arkady chóru zostały odbudowane w drugiej połowie XV wieku. Wieża, przekraczająca 40 metrów wysokości, zakończona perforowanym krenelażem i ostro profilowanymi pinaklami, stanowi majestatyczny znak rozpoznawczy miasta. Bryła kościoła oparta jest na tradycyjnej formie nawy pięcioprzęsłowej, z prezbiterium i przyległymi kaplicami. W latach 1886–1897 przeprowadzono szeroko zakrojoną rozbudowę: dobudowano boczne nawy, wydłużono i podwyższono prezbiterium oraz wzniesiono nowe zakrystie, a całość otrzymała elewację z kamienia dolomitowego (Swelldon), z detalami z BathStone i blue Lias z kamieniołomów Aberthaw–Dundry. Wnętrze skrywa perły wiktoriańskiego rzemiosła: filigranowy reredos autorstwa Kempson & Fowler z rzeźbami Williama Goscombe Johna, starannie zachowane stolarskie ekrany kapliczne z przełomu XVIII/XIX w., oraz imponujący organ z 1894 roku autorstwa „Fathera” Henry’ego Willisa, uznany za zabytkowy instrument najwyższej rangi. Znajdują się tu także cenione witraże: w północnej kaplicy „Bute windows” z ok. 1855 nawiązujące do rodu Bute, w centralnych nawach – dzieła Morris & Co (1869, projekt William Morrisa), a w kaplicy południowej – okno Compera w stylu renesansu gotyckiego upamiętniające Charlesa Tanfielda Vachella. Witraże upamiętniają również Order Świętego Jana oraz hrabinę Marinę – dzieło Francisa Speara z lat 70. XX wieku. Po zalaniu St Mary’s w 1607 roku przez powódź Bristol Channel, St John stał się docelowym miejscem parafii – tym samym zastąpił starszy kościół i kultywuje ciągłość chrześcijańskiej obecności w centrum Cardiff do dziś. Kościół służy obecnie także jako kościół miejski (City Parish), otwarty codziennie z udogodnieniami (przystosowanie dla niepełnosprawnych, kawiarnia, dostępny sklep dla odwiedzających), oraz miejsce wydarzeń kulturalnych i duchowych. Świątynia otoczona jest cmentarzem, przez który w latach 1890 utworzono przejście łączące Working Street z rynkiem Central Market. St John's Gardens powstały w miejscu wskazanych grobów, a specjalne, mosiężne numery w nawierzchni wyznaczają dawne lokalizacje nagrobków – dostępne i widoczne do dziś, wyjątkowy przykład miejskiej historii zachowanej w przestrzeni publicznej. W 1952 roku kościół został wpisany na listę zabytków klasy Grade I, co podkreśla jego wyjątkowe znaczenie jako najcenniejszy architektonicznie i historycznie zabytek poza zamkiem w Cardiff. St John the Baptist to imponujące świadectwo ponad 800 lat nieprzerwanej tradycji sakralnej, zbudowanej z historycznych warstw – od romańskiej kaplicy, przez potężną wieżę późnego gotyku, przez wiktoriańskie rozbudowy i artystyczne detale – po współczesną miejską funkcję. Dzięki temu pozostaje nie tylko...